Wprowadzenie:
Pojęcie podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) dynamicznie ewoluuje, odzwierciedlając zmiany w systemach ochrony zdrowia na całym świecie. Raport dotyczący POZ w Polsce („POZ w Polsce – diagnoza i projekty zmian”) podkreśla fundamentalną rolę tej gałęzi opieki zdrowotnej. Sprawnie zorganizowana POZ ma potencjał odpowiedzenia na 80% potrzeb zdrowotnych, przy minimalnych kosztach. Mimo jej rosnącego znaczenia, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wskazuje na ograniczony dostęp do niej na świecie, co wymaga dalszych działań.
Historia i wyzwania POZ w Polsce:
Ponad 25 lat temu Polska wprowadziła medycynę rodzinna, ale późniejsze zmiany polityczne ograniczyły rolę lekarzy rodzinnych. Utworzenie Narodowego Funduszu Zdrowia w 2004 r. znacząco wpłynęło na kompetencje lekarzy rodzinnych, zwiększając koszty i wydłużając kolejki. Ustawa z 2017 r. miała poprawić dostępność i skrócić czas oczekiwania, ustanawiając lekarza POZ jako koordynatora opieki.
Tendencje demograficzne i prognozy
Raport GUS z 2021 r. podkreśla, że POZ i ambulatoryjna opieka specjalistyczna stanowią kluczowy element systemu ochrony zdrowia w Polsce. Wzrost liczby przychodni w 2021 r. i udzielenie ponad 320 mln porad podkreśla ich znaczenie. Analizując prognozy demograficzne do 2040 r., widzimy wzrost liczby osób w wieku 65 lat i więcej.
Wyzwania dostępności i technologii w przychodniach POZ
Problemem jest niemożność dodzwonienia się do placówek POZ, co podkreślił Wojewódzki Sąd Administracyjny (sygn. akt V SA/Wa 3197/21). Rozpatrywał on skargę placówki medycznej, dotyczącą decyzji Rzecznika Praw Pacjenta, który uznał wspomniane praktyki za naruszające zbiorowe prawa pacjentów.
W uzasadnieniu wyroku, Sąd Administracyjny zaznaczył, że obowiązek zachowania należytej staranności obejmuje również zapewnienie możliwości rejestracji pacjentów. Placówka medyczna musi zapewnić pacjentowi dostęp do kontaktu telefonicznego bez zbędnej zwłoki.
Oznacza to, że połączenie telefoniczne powinno być przyjmowane natychmiast lub w krótkim czasie oczekiwania. Przychodnia z kolei powinna efektywnie zorganizować swoją pracę, aby proces rejestracji telefonicznej przebiegał sprawnie, eliminując ewentualne ograniczenia dla pacjentów. W związku z tym placówka medyczna jest zobowiązana do zapewnienia rzeczywistej możliwości nawiązania kontaktu, unikając sytuacji iluzorycznych lub znacznie utrudnionych.
Ustawa z 2017 r. stawia wyzwania przed przychodniami podstawowej opieki zdrowotnej, a Ministerstwo Zdrowia podkreśla konieczność poprawy dostępności, edukacji zdrowotnej i informatyzacji w tychże jednostkach.
Podsumowanie:
Podstawowa opieka zdrowotna w Polsce stoi przed wyzwaniami związanymi z demografią, dostępnością i rozwijającą się technologią. Działania ukierunkowane na poprawę efektywności, skrócenie kolejek, a także innowacyjne rozwiązania informatyczne stanowią klucz do zwiększenia potencjału i jakości podstawowej opieki zdrowotnej w Polsce.